چینه نگاری سکانسی و محیط رسوبی سازند تیرگان در برش زاوین

سازند تیرگان از سازند های حوضه رسوبی کپه داغ به سن کرتاسه زیرین (بارمین-آپتین) است که در منطقه زاوین بیرون زدگی دارد.مطالعات صحرایی نشان می دهد که در منطقه زاوین سازند تیرگان بر روی سازند شوریجه و در زیر سازند سرچشمه قرار دارد. مرز زیرین سازند تیرگان با سازند شوریجه و مرز فوقانی آن با سازند سرچشمه به صورت غیرفرسایشی است. مطالعات آزمایشگاهی و پتروگرافی نشان داده است که لیتولوژی سازند تیرگان در منطقه مورد مطالعه به طور عمده کربناته بوده و بطور ناچیز از رسوبات آواری تشکیل شده است.قسمت عمده رسوبات از آهکهای اائیدی و همچنین از آهکهای اربیتولین دار تشکیل شده است. قسمت پایینی برش, ضخامتی از رسوبات آواری و قسمت میانی برش از اهکهای اائیدی و اربیتولین دار و قسمت بالایی از آهکهای مارنی تشکیل شده است. آلوکم های اسکلتی مشاهده در سنگ آهک های سازند تیرگان عبارتند از فرامینیفرهای بنتیک نظیر اربیتولین و میلیولید,تکستولاریا جلبک های سبز از خانواده داسی کلاداسه (سالپینگوپورلا) و کدیاسه آ (لیتوکدیوم), دوکفه ای, گاستروپود, براکیوپود و بریوزوئر. آلوکم های غیراسکلتی نیز شامل اائید, اینتراکلست, پلوئید و خرده های آواری هستند. نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته بر روی رخساره های میکروسکوپی سازند تیرگان مشخص کرد که رسوبات این سازند از 16 رخساره رسوبی تشکیل شده است که در چهار مجموعه رخساره ای پراکنده هستند. این مجموعه های رخساره ای از سمت دریا به خشکی عبارتند از مجموعه رخساره ای d(مادستون, وکستون یایوکلستی) که در محیط دریای باز تشکیل شده است. مجموعه رخساره ای c (گرینستون بیوکلستی, گرینستون اائیدی بایوکلستی,گرینستون اائیدی اینتراکلستی,گرینستون اائیدی آگرگات دار,گرینستون اائیدی, گرینستون پکستون اائیدی, پکستون اائیدی لیتوکلست دار, پکستون اائیدی پلوئیدار), که بیانگر ته نشینی این رسوبات در محیط های پر انرژی سدی است, مجموعه رخساره ای b (پکستون پلوئید دار, پکستون بیوکلستی اربیتولین دار, پکستون بیوکلستی ,وکستون بیوکلستی جلبکی), که محیط لاگونی را نشان می دهد و نهایتا مجموعه رخساره ای d (پکستون اائیدی اینتراکلستی کواتز دار رخساره ماسه سنگی آرکوزیک) که متعلق به پهنه های جزر و مدی است.که وسعت رخساره سدی در مقایسه با دیگر رخساره ها خیلی بیشتر می باشد.با توجه به خصوصیات رخساره های سازند تیرگان و بررسی تغییرات عمودی و جانبی این رخساره ها, محیط رسوبی رسوبات سازند تیرگان در مناطق مورد مطالعه را می توان به صورت یک رمپ کربناته هموکلینال با پشته سدی تفسیر کرد. بررسی فرآیندهای دیاژنزی در این سازند نشان می دهد که مهمترین فرآیند های دیاژنزی موثر بر این رسوبات شامل میکریتی شدن, سیمانی شدن, , انحلال, فشردگی فیزیکی و شیمیایی و نئوموفیسم است. این فرآیند ها در سه محیط دریایی, متئوریک و محیط تدفینی بر روی رسوبات تاثیر گذار بوده اند. بررسی تغییرات سطح نسبی آب دریا در رسوبات سازند تیرگان منجر به شناسایی دو سکانس رسوبی رده سوم در این توالی ها شده است. هر یک از این سکانس ها از دسته رخساره های tst و hst تشکیل شده اند که هر کدام از این دسته رخساره ها خود شامل پاراسکانس های به سمت بالا کم عمق شونده هستند. در این مطالعات دو مرز سکانسی شناسایی شده که یکی از آنها به صورت مرز سکانسی از نوع اول ودیگری مرز سکانسی نوع دوم می باشد. مقایسه منحنی های رده سوم مربوط به تغییرات سطح آب دریا در این منطقه با منحنی های جهانی, بیانگر همخوانی این منحنی هستند.